سونوگرافی واژینال: نحوه انجام و کاربردهای آن
سونوگرافی واژینال یک روش تصویربرداری است که برای بررسی اعضای داخلی لگن مانند رحم، تخمدان‌ها و لوله‌های رحمی استفاده می‌شود. بسیاری از افراد به دلیل اطلاعات نادرستی که در مورد این روش شنیده‌اند، نگران هستند. برخی از نگرانی‌ها شامل ترس از سقط جنین به دلیل سونوگرافی یا درد و خون‌ریزی در حین و پس از آن است. در این مقاله، قصد داریم به توضیح سونوگرافی واژینال، کاربردهای آن، نحوه انجام این روش و همچنین عوارض یا خطرات احتمالی آن بپردازیم تا این نگرانی‌ها برطرف شود.
بیمارستان مجازی ایران یکی از پیشروترین مراکز ارائه خدمات پزشکی آنلاین در کشور است که با بهره‌گیری از آخرین فناوری‌ها و تیم پزشکی متخصص، خدمات درمانی متنوعی را به صورت آنلاین و در منزل ارائه می‌دهد. این بیمارستان با هدف فراهم کردن دسترسی آسان و سریع به خدمات پزشکی برای بیماران در هر زمان و مکانی، علاوه بر ارائه مشاوره‌های تخصصی، امکان دریافت خدمات درمانی مانند دیالیز، ICU و مراقبت‌های ویژه در منزل را فراهم کرده است. با توجه به اهمیت مراقبت‌های بهداشتی در شرایط مختلف، بیمارستان مجازی ایران گزینه‌ای مناسب برای افرادی است که نیاز به خدمات پزشکی حرفه‌ای در راحتی خانه خود دارند.
0912-020-1734
در بیمارستان مجازی ایران، کیفیت، سرعت و تخصص اولویت‌های ما هستند.
به ما اعتماد کنید و از خدمات بی‌نظیر ما بهره‌مند شوید.
سونوگرافی واژینال چیست؟
سونوگرافی واژینال یک روش تصویربرداری داخلی است که با استفاده از امواج صوتی بی‌خطر برای شناسایی بیماری‌ها، ناهنجاری‌های رحمی یا تأیید بارداری انجام می‌شود. در این روش، پروب سونوگرافی از طریق واژن وارد بدن شده و تصاویر دقیقی از رحم و سایر اعضای لگن ارائه می‌دهد.
فرق سونوگرافی واژینال با سایر تصویربرداری‌ها
برای تصویربرداری از رحم، روش‌های مختلفی همچون سونوگرافی شکم و لگن، سونوگرافی واژینال و عکس رنگی رحم وجود دارند. در این مقاله، به تفاوت‌های هر یک از این روش‌ها پرداخته و مزایای سونوگرافی واژینال نسبت به سایر روش‌های تصویربرداری را بررسی می‌کنیم.
فرق سونوگرافی شکمی با سونوگرافی واژینال
در سونوگرافی شکمی، پزشک پروب (ابزاری که برای تصویربرداری استفاده می‌شود) را روی شکم حرکت می‌دهد تا تصویری از رحم روی مانیتور ایجاد کند. اما در سونوگرافی واژینال، ابزار مخصوص تصویربرداری به‌طور مستقیم از طریق واژن وارد بدن می‌شود تا تصویری دقیق‌تر از اندام‌های داخلی لگن تهیه کند.
تفاوت سونوگرافی واژینال با عکس رنگی رحم
در روش «هیستروسالپینگوگرافی» (Hysterosalpingography) یا عکس رنگی رحم، از تکنولوژی متفاوتی برای تصویربرداری از رحم استفاده می‌شود. در این روش، لوله‌ای وارد واژن شده و از طریق آن ماده حاجب رنگی به داخل رحم تزریق می‌شود. برخلاف سونوگرافی که از امواج فراصوت و بی‌خطر برای تصویربرداری استفاده می‌کند، این روش با استفاده از تابش اشعه ایکس و ماده حاجب، تصویر رحم را ایجاد می‌کند. عکس رنگی به‌ویژه برای تشخیص انسداد یا گرفتگی لوله‌های فالوپ بسیار مفید است.
سونوگرافی واژینال چه کاربردی دارد؟
سونوگرافی واژینال به‌عنوان یک روش تشخیصی تکمیلی در معاینه لگن برای شناسایی بیماری‌ها و ناهنجاری‌ها یا نظارت بر وضعیت مادر در طول بارداری مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین این روش قبل از انجام عمل‌های جراحی برای بررسی وضعیت رحم کاربرد دارد.
با استفاده از این روش، پزشک قادر است محیط لگن و اعضای داخلی آن مانند رحم، لوله‌های فالوپ، دهانه رحم و تخمدان‌ها را به‌دقت مورد بررسی قرار دهد.
تشخیص بیماری‌ها با سونوگرافی واژینال
با استفاده از سونوگرافی واژینال، می‌توان به تشخیص و شناسایی بیماری‌ها و مشکلات مختلفی پرداخت، از جمله:
- کیست
- تومور
- فیبروم
- پولیپ
- عفونت‌های لگنی
- سرطان دستگاه تناسلی
- خون‌ریزی غیرطبیعی رحم
- سقط جنین
- بارداری خارج‌رحمی (نابجا)
- جفت سرراهی
- مشکلات ناباروری
- بررسی محل صحیح قرارگیری IUD (دستگاه داخل رحمی)
کاربرد سونوگرافی واژینال در بارداری
این روش سونوگرافی علاوه بر کمک به تشخیص بیماری‌ها، در ارزیابی وضعیت جنین، به‌ویژه در سه‌ماهه اول بارداری (هفته اول تا دوازدهم) نیز مفید است. برخی از کاربردهای سونوگرافی واژینال در دوران بارداری عبارتند از:
- تایید بارداری
- تعیین سن بارداری
- بررسی ضربان قلب جنین
- شناسایی علائم خطرناک مرتبط با سقط جنین یا زایمان زودرس
- تشخیص بارداری‌های پرخطر (مانند شناسایی جفت سرراهی یا سایر مشکلات که می‌توانند بر فرایند زایمان تاثیر بگذارند)
- تشخیص علت خون‌ریزی غیرطبیعی رحم
شرایط و آمادگی های لازم قبل از انجام سونوگرافی واژینال
برای انجام سونوگرافی واژینال نیاز به آمادگی خاصی نیست. این روش سریع، بدون درد و بدون عوارض جانبی عمده است و نیازی به همراهی فرد دیگری نیز نخواهید داشت.
با این حال، رعایت چند نکته می‌تواند کمک‌کننده باشد:
- برای انجام سونوگرافی، باید شلوار و لباس زیر خود را درآورده و گان یا روپوش مخصوص پزشکی بپوشید. بهتر است لباس‌هایی بپوشید که راحت‌تر قابل درآوردن باشند.
- اگر در دوران قاعدگی هستید، تامپون و نوار بهداشتی را قبل از سونوگرافی خارج کنید.
- بسته به دلایلی که موجب انجام سونوگرافی واژینال شده، پزشک ممکن است از شما بخواهد که مثانه‌تان را پر، نیمه‌پر یا کاملاً خالی نگه دارید. برای اطمینان از این مورد، قبل از مراجعه به کلینیک با پزشک مشورت کنید.
این روش نیازی به ناشتایی یا آمادگی خاصی ندارد. درباره وضعیت مثانه‌تان با پزشک خود صحبت کنید.
قبل از شروع سونوگرافی، به شما گان بهداشتی داده می‌شود تا بپوشید. سپس باید روی تخت مخصوص معاینه دراز بکشید. پروب مخصوص سونوگرافی واژینال که کمی بزرگ‌تر از یک تامپون است، با کاندوم پوشانده می‌شود و به ژل روان‌کننده آغشته می‌شود. سپس پزشک پروب را تا عمق ۵ تا ۸ سانتی‌متر وارد واژن می‌کند.
پس از قرار گرفتن پروب در جای خود، امواج صوتی تولید می‌شود که با اعضای داخلی لگن برخورد کرده و بلافاصله تصاویری روی صفحه مانیتور نمایش می‌دهد. برای دریافت تصویر دقیق‌تر از نواحی مختلف لگن، پزشک پروب را در واژن می‌چرخاند.
روش انجام سونوگرافی SIS یا سونوهیستروگرام
سونوگرافی SIS (سالین یا تزریق شور) یکی از انواع سونوگرافی واژینال است که نسبت به روش معمول، تصاویری دقیق‌تر و جزئی‌تری از رحم ارائه می‌دهد. در این روش، قبل از شروع سونوگرافی، محلول نمکی استریل به داخل رحم تزریق می‌شود که به تدریج جذب رحم شده و تصاویر دقیق‌تری از ساختار رحم به‌وجود می‌آورد.
مراحل انجام سونوگرافی SIS به شرح زیر است:
- ابتدا اسپکولوم (ابزاری برای باز نگه داشتن واژن) در واژن قرار می‌گیرد و دهانه رحم و واژن با محلول صابونی شسته می‌شوند.
- سپس یک لوله نرم، منعطف و باریک از طریق دهانه رحم وارد می‌شود. در صورت نیاز، برای خانم‌هایی که یائسه شده‌اند، پزشک ممکن است از داروهایی برای تسهیل ورود لوله استفاده کند.
- پس از آن اسپکولوم برداشته می‌شود و پروب سونوگرافی وارد واژن می‌شود. در حین تصویربرداری از رحم، محلول استریل به‌آرامی داخل رحم تزریق می‌شود. این مرحله ممکن است با احساس کمی نفخ یا انقباض همراه باشد.
- پس از اتمام تصویربرداری، پروب و لوله از واژن خارج می‌شوند.
بهترین زمان برای انجام سونوگرافی واژینال
بسیاری از افراد ممکن است در مورد انجام سونوگرافی واژینال در دوران پریود، بارداری یا بعد از سقط جنین تردید داشته باشند. در اینجا به بررسی بهترین زمان برای انجام سونوگرافی در این مواقع می‌پردازیم:
- زمان انجام سونوگرافی واژینال در دوران پریود
سونوگرافی واژینال می‌تواند در هر زمانی از چرخه قاعدگی انجام شود، حتی در روزهای خون‌ریزی. با این حال، پیشنهاد می‌شود که انجام آن به بعد از اتمام پریود موکول شود. - زمان انجام سونوگرافی واژینال در دوران بارداری
سونوگرافی واژینال در تمامی مراحل بارداری قابل انجام است. با این حال، این روش بیشتر در سه‌ماهه اول بارداری استفاده می‌شود و پس از آن معمولاً از سونوگرافی شکم استفاده می‌شود. - زمان انجام سونوگرافی واژینال بعد از سقط جنین
دو هفته پس از آن که بافت‌های باقی‌مانده از سقط از بدن خارج شدند، پزشک سونوگرافی واژینال را تجویز می‌کند تا از پاک شدن کامل رحم اطمینان حاصل شود. - به طور کلی، انجام سونوگرافی واژینال در دوران پریود یا بارداری محدودیت زمانی ندارد، اما بهتر است که انجام آن پس از پایان خون‌ریزی پریود و در سه‌ماهه اول بارداری انجام شود.
عوارض و خطرات سونوگرافی واژینال
امواج صوتی مورد استفاده در این روش تصویربرداری (برخلاف اشعه ایکس) هیچ‌گونه خطری برای مادر و جنین به همراه ندارند. پس از انجام سونوگرافی، ممکن است مقداری ژل روان‌کننده از واژن خارج شود، که این حالت معمولاً پس از ۲۴ ساعت برطرف می‌شود.
عوارض سونوگرافی واژینال در بارداری
اگر جفت به دهانه رحم نزدیک باشد، سونوگرافی واژینال ممکن است باعث خون‌ریزی شود. همچنین در صورتی که کیسه آب پاره شده باشد، این روش سونوگرافی انجام نمی‌شود. اما به‌طور کلی، انجام سونوگرافی واژینال در دوران بارداری معمولاً بی‌خطر است و تهدیدی برای جنین ایجاد نمی‌کند.
لکه بینی بعد از سونوگرافی واژینال
گاهی اوقات خون در نواحی بالایی واژن لخته می‌شود و با ورود پروب سونوگرافی، این لخته‌ها ممکن است از بین بروند. به همین دلیل، برخی افراد بعد از سونوگرافی واژینال دچار لکه‌بینی یا خون‌ریزی خفیف می‌شوند. این خون‌ریزی معمولاً موقتی است و به‌طور طبیعی پس از مدتی از بین می‌رود.
خارج شدن مایع بعد از سونوگرافی واژینال SIS
بعد از انجام سونوگرافی واژینال تزریقی، ممکن است مقداری مایع استریل از واژن خارج شود. در این صورت، می‌توانید برای راحتی بیشتر در خانه از نوار بهداشتی استفاده کنید. این مایع گاهی ممکن است به دلیل آسیب دیدن دیواره و بافت رحم، صورتی‌رنگ یا آغشته به خون باشد. این حالت معمولاً موقتی است و به‌طور طبیعی از بین می‌رود.
درد حین سونوگرافی واژینال
این روش سونوگرافی معمولاً بدون درد است، اما ورود پروب سونوگرافی ممکن است کمی ناخوشایند باشد و احساس فشار یا درد مختصر ایجاد کند. این ناراحتی معمولاً موقتی است و بعد از مدت کوتاهی برطرف می‌شود.
دقت سونوگرافی واژینال چقدر است؟
مزیت سونوگرافی واژینال نسبت به سونوگرافی شکم این است که این روش تصویری دقیق‌تر و با جزئیات بیشتری از بافت‌های نرم داخل لگن و اعضای آن ارائه می‌دهد. دلیل دقت بالاتر این روش این است که امواج صوتی فاصله کمتری تا اعضای دستگاه تناسلی دارند و نیازی به عبور از بافت‌های شکمی، گاز روده، استخوان‌ها و سایر موانع ندارد.
دقت سونوگرافی واژینال در تشخیص بارداری
در سه‌ماهه اول بارداری، سونوگرافی واژینال دقت بالاتری نسبت به سونوگرافی شکمی دارد. این روش به‌ویژه برای خانم‌هایی که رحم آن‌ها به‌عقب برگشته (رحم رتروورسه) یا افراد با اندام چاق، گزینه بهتری است، زیرا تصاویری دقیق‌تر از وضعیت رحم و جنین ارائه می‌دهد.
کلام آخر
در این مقاله به بررسی سونوگرافی واژینال پرداخته‌ایم که برای تشخیص بیماری‌ها، بررسی بارداری‌های پرخطر و ارزیابی وضعیت جنین تجویز می‌شود. برخلاف برخی شایعات، این روش سونوگرافی کاملاً بی‌خطر است و هیچ عارضه‌ای برای مادر و جنین ندارد. به دلیل قرار گرفتن پروب در نزدیکی اعضای داخلی بدن، دقت آن در ارائه تصاویر دقیق و جزئیات بیشتر بالاست.
سونوگرافی واژینال ممکن است در طول انجام آزمایش باعث احساس درد یا انقباض شود. همچنین، برخی افراد پس از این تست ممکن است دچار لکه‌بینی خفیف یا خروج اندکی مایع و ژل روان‌کننده شوند. این عوارض معمولاً تا ۲۴ ساعت بعد از سونوگرافی برطرف می‌شوند.
بیمارستان مجازی ایران با هدف ارائه خدمات پزشکی به صورت آنلاین و در دسترس برای تمام افراد، در تلاش است تا با کمترین هزینه و سریع‌ترین زمان ممکن، خدمات درمانی را به شما ارائه دهد. این بیمارستان مجازی با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، قادر است تا با بهترین کیفیت، مشاوره‌ها و درمان‌های پزشکی را به شما ارائه کند. با تیمی از پزشکان متخصص و کارشناسان پزشکی، بیمارستان مجازی ایران به شما این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به مراجعه حضوری، در اسرع وقت و با صرفه‌جویی در هزینه‌ها، از خدمات پزشکی بهره‌مند شوید.
این خدمات شامل مشاوره آنلاین با پزشکان متخصص، دریافت نسخه‌های پزشکی، بررسی علائم بیماری‌ها، و پیگیری‌های درمانی به صورت مجازی است که می‌توانید از هر کجا و در هر زمان از آن استفاده کنید. بیمارستان مجازی ایران به شما کمک می‌کند تا با کاهش هزینه‌ها و زمان مورد نیاز برای درمان، به راحتی به مراقبت‌های بهداشتی دسترسی پیدا کنید. هدف اصلی این بیمارستان، فراهم آوردن خدمات بهداشتی با کیفیت بالا و دسترسی آسان به مراقبت‌های پزشکی برای همه افراد است.
