کم کاری تیروئید + علل، عوارض
کم کاری تیروئید زمانی رخ می‌دهد که غده تیروئید قادر به تولید مقدار کافی هورمون‌های تیروئید نباشد. این اختلال معمولاً در افراد بالای ۶۰ سال شایع است، اما ممکن است در هر سنی مشاهده شود. با بیمارستان مجازی ایران همراه باشید تا با علل، علائم و عوارض کم کاری تیروئید بیشتر آشنا شوید.
0912-020-1734
در بیمارستان مجازی ایران، کیفیت، سرعت و تخصص اولویت‌های ما هستند.
به ما اعتماد کنید و از خدمات بی‌نظیر ما بهره‌مند شوید.
آیا مایلید درباره ی آزمایش تیروئید در منزل با بیمارستان مجازی ایران بدانید؟
کم کاری تیروئید چیست و چرا تیروئید کم کار میشود ؟
هایپوتیروئید یا کم کاری تیروئید یک اختلال شایع است که در آن غده تیروئید قادر به تولید هورمون‌های کافی نیست. این غده در قسمت پایینی جلوی گردن قرار دارد و هورمون‌هایی که ترشح می‌کند از طریق جریان خون به تمامی بخش‌های بدن تأثیر می‌گذارند، از جمله قلب، مغز، عضلات و پوست.
سلول‌های بدن انرژی حاصل از غذاها را از طریق فرایند متابولیسم (سوخت‌وساز) استفاده می‌کنند که تحت کنترل غده تیروئید است. متابولیسم بر مواردی مانند دمای بدن، ضربان قلب و نحوه کالری‌سوزی تأثیر می‌گذارد. در صورت کمبود هورمون‌های تیروئید، فرآیندهای بدن به کندی می‌افتند، به این معنی که انرژی کمتری تولید میشود و سوخت‌وساز بدن کاهش می‌یابد.
علائم كم كاري تيروئيد
علائم کم کاری تیروئید در افراد مختلف می‌تواند متفاوت باشد و شدت بیماری نیز تأثیر زیادی بر نوع و زمان بروز علائم دارد. گاهی اوقات تشخیص این علائم دشوار است. اما شایع‌ترین علائم کم کاری تیروئید عبارتند از:
- خستگی مفرط
- افسردگی
- یبوست
- احساس سرما
- خشکی پوست
- افزایش وزن
- موهای خشک و نازک
اگر یکی از این علائم یا چند مورد از آنها را مشاهده کردید، بهتر است به پزشک متخصص غدد مراجعه کنید تا تحت معاینه و ارزیابی دقیق قرار گیرید.
انواع کم کاری تیروئید
هایپوتیروئیدی یا کم کاری تیروئید زمانی رخ می‌دهد که غده تیروئید به اندازه کافی هورمون‌های مورد نیاز بدن را تولید نمی‌کند. این بیماری به سه نوع اصلی، ثانویه و ثالثیه تقسیم میشود:
- در کم کاری تیروئید اولیه، خود غده تیروئید به‌درستی تحریک میشود، اما توانایی تولید هورمون‌های کافی برای عملکرد مناسب بدن را ندارد. در این حالت، مشکل مستقیماً به عملکرد تیروئید مرتبط است.
- در کم کاری تیروئید ثانویه، غده هیپوفیز وظیفه تحریک تیروئید برای تولید هورمون‌های کافی را انجام نمی‌دهد. بنابراین، مشکل از هیپوفیز است نه خود تیروئید.
- در کم کاری تیروئید ثالثیه نیز مشابه به نوع ثانویه، مشکل از هیپوتالاموس است که نتواسته هیپوفیز را برای تحریک تیروئید به‌درستی فعال کند.
علت کم کاری تیروئید چیست؟
کم کاری تیروئید می‌تواند به دلایل مختلفی بروز کند که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیماری هاشیموتو: یک اختلال خودایمنی که در آن سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید حمله کرده و موجب کاهش عملکرد آن میشود.
- تیروئیدیت: التهاب تیروئید که می‌تواند باعث آسیب به این غده و کاهش تولید هورمون‌های تیروئیدی گردد.
- کم کاری تیروئید مادرزادی: شرایطی که از بدو تولد وجود دارد و در آن تیروئید قادر به تولید هورمون‌های کافی نیست.
- برداشتن بخشی از غده تیروئید یا کل آن از طریق جراحی: در صورتی که تیروئید به‌طور کامل یا قسمتی از آن برداشته شود، عملکرد هورمونی این غده تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
- پرتودرمانی تیروئید: درمان با اشعه برای درمان بیماری‌های مختلف تیروئید که می‌تواند منجر به کم کاری آن شود.
- مصرف برخی از داروها: داروهایی که ممکن است عملکرد تیروئید را تحت تأثیر قرار دهند و موجب کاهش تولید هورمون تیروئید شوند.
در موارد نادر، کم کاری تیروئید می‌تواند به علت اختلالات مربوط به میزان ید در رژیم غذایی یا مشکلات در عملکرد هیپوفیز نیز رخ دهد.
عوارض کم کاری تیروئید
در صورت عدم درمان کم کاری تیروئید، ممکن است عوارض جدی زیر رخ دهد:
- مشکلات هورمونی: در صورت پایین بودن سطح هورمون تیروئید در زنان مسن، ممکن است مشکلاتی مانند اختلال در چرخه قاعدگی ایجاد شود. بی‌نظمی در این دوره‌ها ممکن است نشانه‌ای از کم کاری تیروئید باشد. بنابراین، زنان باید در صورت مشاهده چنین علائمی به پزشک مراجعه کنند تا سطح هورمون‌های تیروئید بررسی شود.
- چاقی: کم کاری تیروئید می‌تواند باعث کاهش اشتها شود، اما به‌دلیل کند شدن سوخت‌وساز بدن، ممکن است فرد در نهایت دچار اضافه وزن شود زیرا بدن قادر به سوزاندن کالری کافی نخواهد بود.
- گواتر: هنگامی که تیروئید در تلاش برای تولید هورمون‌های بیشتر باشد، ممکن است غده تیروئید متورم شود و ظاهری برجسته در ناحیه گردن ایجاد کند. این حالت می‌تواند بلع غذا را دشوار کند.
- مشکلات قلبی: کم کاری تیروئید می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش دهد و سطح کلسترول بد (LDL) را نیز بالا ببرد.
- مشکلات باروری: کم بودن هورمون‌های تیروئید می‌تواند فرآیند تخمک‌گذاری را مختل کند و به این ترتیب بارداری را دشوار سازد.
- مشکلات در دوران بارداری: کم کاری یا پرکاری تیروئید در دوران بارداری ممکن است منجر به مشکلاتی مانند زایمان زودرس و تهدید سلامت مادر و جنین شود. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این مشکلات می‌توانید مقاله «پرکاری و کم‌کاری تیروئید در بارداری» را مطالعه کنید.
- درد مفاصل: کمبود هورمون‌های تیروئید می‌تواند باعث درد مفاصل، عضلات و التهاب تاندون‌ها شود.
- مشکلات روانی: کاهش سطح هورمون‌های تیروئید می‌تواند منجر به مشکلات حافظه و تمرکز شود و علاقه فرد به فعالیت‌های قبلی کاهش یابد. در صورت مشاهده این تغییرات، باید به پزشک مراجعه کرد زیرا ممکن است این علائم ناشی از افسردگی باشند.
- نوروپاتی محیطی: کاهش طولانی‌مدت هورمون‌های تیروئید می‌تواند به اعصاب محیطی آسیب بزند و باعث ایجاد درد، گزگز یا بی‌حسی در دست‌ها و پاها شود.
روش‌های تشخیصی
برای تشخیص کم کاری تیروئید از دو روش اصلی استفاده میشود: ارزیابی پزشکی و آزمایش خون که در ادامه به تفصیل توضیح داده می‌شوند:
- ارزیابی پزشکی
پزشک ابتدا معاینه بدنی کاملی از بیمار انجام می‌دهد و به بررسی سابقه پزشکی او می‌پردازد. سپس علائم جسمی مرتبط با کم کاری تیروئید مانند پوست خشک، واکنش‌های کند، تورم و ضربان قلب کند را بررسی می‌کند.
همچنین، پزشک از بیمار می‌خواهد که علائم دیگری مانند خستگی، افسردگی، یبوست یا احساس سرمای مداوم را گزارش دهد. در صورت وجود سابقه خانوادگی کم کاری تیروئید، این نکته باید در حین معاینه با پزشک در میان گذاشته شود. - آزمایش خون
آزمایش خون، تنها روش قابل اعتماد برای تشخیص کم کاری تیروئید است. در این آزمایش، سطح هورمون تحریک‌کننده تیروئید (TSH) اندازه‌گیری میشود. نتایج آزمایش به این صورت تفسیر می‌شوند:- تیروئید هورمون کافی تولید نمی‌کند: در این صورت، غده هیپوفیز برای جبران کمبود، سطح تولید TSH را افزایش می‌دهد.
- کم کاری تیروئید دارید: سطح TSH شما بالا است، زیرا بدن سعی می‌کند تا تولید هورمون تیروئید را تحریک کند.
- پرکاری تیروئید دارید: در این صورت، سطح TSH شما پایین است زیرا بدن سعی دارد تا تولید بیش از حد هورمون تیروئید را متوقف کند.
درمان کم کاری تیروئید
هدف از درمان کم کاری یا پرکاری تیروئید، تنظیم سطح هورمون‌های تیروئید به حد طبیعی است. روش‌های مختلفی برای درمان وجود دارند که انتخاب هر کدام بستگی به علت اختلال تیروئید و وضعیت فرد دارد. در صورت داشتن پرکاری تیروئید، گزینه‌های درمانی شامل موارد زیر می‌باشند:
- داروهای ضد تیروئید (متی‌مازول و پروپیل‌تیوراسیل)
این داروها باعث کاهش ترشح هورمون‌های تیروئید می‌شوند و به تنظیم چرخه تولید هورمون کمک می‌کنند. - ید رادیواکتیو
این درمان به تخریب سلول‌های تیروئید می‌پردازد و از تولید بیش از حد هورمون‌های تیروئید جلوگیری می‌کند. - مسدودکننده‌های بتا
این داروها تأثیری بر میزان تولید هورمون‌ها ندارند، اما به کاهش علائم کمک می‌کنند. - جراحی
این روش درمانی قطعی‌تری است. در برخی موارد، پزشک ممکن است با جراحی (تیروئیدکتومی) تیروئید را بردارد تا از ترشح هورمون تیروئید جلوگیری شود. افراد پس از این جراحی باید به طور مادام‌العمر هورمون‌های تیروئید جایگزین مصرف کنند. - داروی جایگزین
در صورت کم کاری تیروئید، استفاده از داروی لووتیروکسین گزینه اصلی درمان است. این دارو یک روش مصنوعی برای افزودن هورمون‌های تیروئید به بدن است و به کنترل کم کاری تیروئید کمک می‌کند، به طوری که فرد می‌تواند زندگی طبیعی و عادی داشته باشد.
کلام آخر
همانطور که در این مقاله ذکر شد، کم کاری تیروئید می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که از جمله آنها می‌توان به بیماری هاشیموتو و تیروئیدیت (التهاب تیروئید) اشاره کرد.
اگر علائم کم کاری تیروئید را تجربه کردید، حتماً به پزشک متخصص غدد مراجعه کنید تا معاینه تخصصی انجام شود. پزشک با توجه به نوع و شدت بیماری، ممکن است داروهایی مانند لووتیروکسین تجویز کند. در برخی موارد نیز، بسته به شرایط بیمار، ممکن است نیاز به جراحی باشد.
بیمارستان مجازی ایران با هدف ارائه خدمات پزشکی به صورت آنلاین و در دسترس برای تمام افراد، در تلاش است تا با کمترین هزینه و سریع‌ترین زمان ممکن، خدمات درمانی را به شما ارائه دهد. این بیمارستان مجازی با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، قادر است تا با بهترین کیفیت، مشاوره‌ها و درمان‌های پزشکی را به شما ارائه کند. با تیمی از پزشکان متخصص و کارشناسان پزشکی، بیمارستان مجازی ایران به شما این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به مراجعه حضوری، در اسرع وقت و با صرفه‌جویی در هزینه‌ها، از خدمات پزشکی بهره‌مند شوید.
این خدمات شامل مشاوره آنلاین با پزشکان متخصص، دریافت نسخه‌های پزشکی، بررسی علائم بیماری‌ها، و پیگیری‌های درمانی به صورت مجازی است که می‌توانید از هر کجا و در هر زمان از آن استفاده کنید. بیمارستان مجازی ایران به شما کمک می‌کند تا با کاهش هزینه‌ها و زمان مورد نیاز برای درمان، به راحتی به مراقبت‌های بهداشتی دسترسی پیدا کنید. هدف اصلی این بیمارستان، فراهم آوردن خدمات بهداشتی با کیفیت بالا و دسترسی آسان به مراقبت‌های پزشکی برای همه افراد است.
