عوارض وازکتومی یا بستن لوله در مردان چیست؟
یکی از دغدغه‌های اصلی افرادی که به بستن لوله در مردان به‌عنوان روش پیشگیری از بارداری فکر می‌کنند، اطلاع از عوارض آن است. در فضای مجازی شایعات زیادی درباره ارتباط این عمل با سرطان پروستات، بیماری‌های قلبی، ناتوانی جنسی و کاهش ویژگی‌های مردانه وجود دارد که موجب نگرانی می‌شود. در این مقاله از بیمارستان مجازی ایران، به بررسی علمی عوارض واقعی کوتاه‌مدت و بلندمدت و همچنین فواید وازکتومی خواهیم پرداخت.
📞 0912-020-1734
در بیمارستان مجازی ایران، کیفیت، سرعت و تخصص را در اولویت قرار داده‌ایم.
با اطمینان به ما بسپارید و تجربه‌ای بی‌نظیر از خدمات حرفه‌ای و مطمئن را داشته باشید.
آیا عمل وازکتومی(بستن لوله در مردان) عوارضی دارد؟
بستن لوله در مردان روشی ساده و بسیار مؤثر برای جلوگیری از بارداری است و در مقایسه با بسیاری از روش‌های پیشگیری مورد استفاده زنان، مانند قرص‌های ضدبارداری، خطرات کمتری دارد.
طی بیش از ۴۰ سال گذشته، مطالعات متعددی به بررسی عوارض بلندمدت این روش پرداخته‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهد که بستن لوله در مردان خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی یا عوارض جدی بلندمدت را افزایش نمی‌دهد. با این حال، در برخی موارد ممکن است عوارضی مانند درد مزمن یا احتمال شکست عمل در سال‌های بعد مشاهده شود.
عوارض طولانی‌مدت بستن لوله در مردان چیست؟
هرگونه مداخله در بدن—even با احتمال پایین—ممکن است عوارضی در کوتاه‌مدت یا بلندمدت به همراه داشته باشد. عوارض احتمالی وازکتومی در بلندمدت شامل موارد زیر است:
- عفونت بیضه
- ایجاد فیستول شریانی-وریدی
- شکست دیرهنگام جراحی
- تشکیل هماتوم
- گرانولوم اسپرم
- تولید آنتی‌بادی علیه اسپرم
- پیامدهای روانی منفی
- سندرم درد مزمن بیضه (PVPS)
- و سایر موارد نادر
این موارد معمولاً نادر هستند اما لازم است پیش از انجام عمل، از آن‌ها آگاهی داشته باشید.
سندرم درد بعد از وازکتومی یا PVPS چگونه است؟
احساس درد پس از بستن لوله در مردان امری طبیعی است و معمولاً طی یک هفته برطرف می‌شود. با این حال، در برخی افراد درد ممکن است به‌صورت مزمن در یک یا هر دو بیضه ادامه پیدا کند و حتی ماه‌ها پس از عمل نیز باقی بماند. این وضعیت یکی از عوارض بلندمدت وازکتومی است که در پزشکی با عنوان «سندرم درد پس از وازکتومی» یا PVPS (Post-Vasectomy Pain Syndrome) شناخته می‌شود.
شدت این درد می‌تواند متغیر باشد؛ در برخی افراد خفیف و قابل‌تحمل است، اما در مواردی ممکن است شدید و مداوم باشد و بر زندگی روزمره فرد تأثیر منفی بگذارد. از جمله دلایل احتمالی بروز این درد مزمن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- التهاب یا عفونت
- فشار بر اعصاب ناحیه بیضه
- تجمع اسپرم در لوله‌های منی‌بر و ایجاد فشار
- آسیب یا زخم ناشی از جراحی
عفونت بیضه یا اپیدیدیمیت بعد از بستن لوله در مردان
اپیدیدیم لوله‌ای بلند و مارپیچ در پشت بیضه است که وظیفه ذخیره و انتقال اسپرم به لوله وازدفران (یا منی‌بر) را بر عهده دارد. پس از انجام وازکتومی، اسپرم‌ها همچنان به سمت وازدفران حرکت می‌کنند، اما به‌دلیل بسته شدن این مسیر، بازمی‌گردند. در برخی افراد، این برگشت می‌تواند باعث التهاب اپیدیدیم شود؛ حالتی که در پزشکی «اپیدیدیمیت» (Epididymitis) نامیده می‌شود.
اپیدیدیمیت یکی از عوارض نادر بستن لوله در مردان است و کمتر از یک درصد افراد به آن دچار می‌شوند.
شایع‌ترین علائم آن درد و التهاب در ناحیه بیضه است. درمان معمول شامل مصرف داروهای ضدالتهاب، آنتی‌بیوتیک و استفاده از کمپرس گرم در محل می‌باشد.
فیستول شریانی وریدی
فیستول شریانی-وریدی یا «فیستول وازوونوس» (Vasovenous Fistula) یکی از عوارض بسیار نادر بستن لوله در مردان است. در این حالت، به‌دلیل آسیب یا زخم ناشی از مسدودسازی لوله منی‌بر در حین جراحی، ممکن است اتصال غیرطبیعی میان این لوله و رگ‌های مجاور ایجاد شود.
در اصطلاح پزشکی، فیستول به ارتباط غیرعادی میان دو ساختار بدن گفته می‌شود. در این مورد، ارتباط بین لوله منی‌بر و رگ‌های خونی شکل می‌گیرد. شایع‌ترین نشانه این عارضه، وجود خون در منی یا ادرار است.
شکست در جراحی وازکتومی (با تاخیر)
پس از انجام وازکتومی، مایع منی بیمار چندین بار توسط پزشک بررسی می‌شود تا اطمینان حاصل شود که اسپرم در آن وجود ندارد. با این حال، در موارد نادر ممکن است لوله‌های منی‌بَر که در حین جراحی مسدود شده‌اند، به مرور زمان دوباره باز شوند. در چنین شرایطی، عمل با شکست مواجه می‌شود و آزمایش مجدد منی می‌تواند وجود اسپرم را نشان دهد.
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، عوارض بلندمدت بستن لوله در مردان بسیار نادرند و احتمال باز شدن مجدد لوله‌ها نیز بسیار پایین است و در حدود ۰.۰۵ تا ۱ درصد تخمین زده می‌شود.
یکی دیگر از عوارض احتمالی، «گرانولوم اسپرم» است؛ توده‌ای کوچک، خوش‌خیم و غیرسرطانی که در ۱۵ تا ۴۰ درصد افراد پس از وازکتومی دیده می‌شود. این توده در نتیجه نشت اسپرم از انتهای بسته‌شده لوله وازدفران ایجاد می‌گردد و معمولاً التهاب موضعی خفیفی به همراه دارد.
اندازه این گرانولوم‌ها می‌تواند از ۱ میلی‌متر تا ۱ سانتی‌متر متغیر باشد و اغلب بدون علامت هستند یا تنها با درد خفیف همراهند. در موارد نادر، ممکن است برای برداشتن آن‌ها به جراحی نیاز باشد.
آنتی بادی‌های ضد اسپرم
ترشح آنتی‌بادی ضداسپرم یکی از عوارض بلندمدت وازکتومی محسوب می‌شود. این آنتی‌بادی‌ها واکنش طبیعی سیستم ایمنی بدن به تماس اسپرم‌ها با جریان خون هستند. آسیب بیضه، عفونت پروستات یا جراحی‌هایی مانند وازکتومی و وازکتومی معکوس می‌توانند باعث شوند بدن اسپرم‌ها را به‌عنوان عوامل خارجی مانند ویروس یا باکتری شناسایی کند و در نتیجه سیستم ایمنی آنتی‌بادی ضداسپرم تولید کند.
قبلاً برخی پزشکان معتقد بودند که عمل بازگشت بستن لوله در مردان ممکن است منجر به تولید این آنتی‌بادی‌ها و کاهش احتمال باروری شود، اما تحقیقات متعددی نشان داده‌اند که آنتی‌بادی ضداسپرم تأثیر قابل‌توجهی در ناباروری مردان ندارد. همچنین برخی مطالعات به بررسی احتمال ارتباط این آنتی‌بادی‌ها با بیماری‌های مغزی، از جمله آفازی، پرداخته‌اند.
اثرات روانی منفی
از آنجا که بستن لوله در مردان روشی تقریباً دائمی است و بازگشت آن دشوار، بسیاری پس از عمل ممکن است دچار احساس پشیمانی شوند. اما اثرات روانی منفی این جراحی تنها به خاطر پشیمانی نیست؛ عوامل دیگری مانند کاهش اعتمادبه‌نفس، برداشت‌های نادرست درباره مردانگی، نگرانی از ناتوانی در بچه‌دار شدن و تغییر در میزان رضایت جنسی می‌توانند منجر به افسردگی شوند.
بستن لوله در مردان به‌طور مستقیم تأثیری روی میل یا رضایت جنسی ندارد و حتی بسیاری از مردان پس از عمل رضایت بیشتری دارند، زیرا نگرانی بابت بارداری ناخواسته کاهش یافته است. با این حال، درصد کمی از افراد پس از عمل ممکن است دچار مشکلات روانی شوند که اغلب ریشه در بیماری‌های روحی پیشین دارد و پس از عمل تشدید می‌شود.
کسانی که با تردید و به اصرار شریک زندگی عمل را انجام می‌دهند یا سابقه بیماری‌های روانی دارند، بیشتر در معرض این عوارض روانی قرار دارند. به همین دلیل، پیش از تصمیم نهایی، توصیه می‌شود همراه با همسرتان با پزشک و مشاور روانشناس مشورت کنید تا تمام جوانب و پیامدهای این عمل را به‌خوبی بسنجید.
بستن لوله در مردان برای چه کسانی مضر است؟
بستن لوله در مردان برای افرادی که شرایط زیر را دارند، ممکن است مضر یا نامناسب باشد:
- کسانی که هنوز مطمئن نیستند که نمی‌خواهند در آینده فرزندی داشته باشند
- افرادی که مشکلات روحی یا روانی جدی دارند و ممکن است پس از عمل دچار استرس یا افسردگی شوند
- افرادی که شریک جنسی‌شان مخالف انجام عمل است یا فشار بیرونی برای عمل وجود دارد
- کسانی که بیماری‌های التهابی یا عفونی در ناحیه تناسلی دارند
- افرادی که به دلیل شرایط پزشکی خاص، عمل جراحی برای‌شان خطرناک است
- کسانی که ممکن است دچار عوارض جراحی یا مشکلات التیامی شوند
در کل، بهتر است پیش از انجام وازکتومی، با پزشک متخصص مشورت کامل شود تا تصمیم‌گیری آگاهانه و متناسب با شرایط فرد انجام گیرد.
عوارض کوتاه مدت بستن لوله در مردان
عوارض کوتاه‌مدت بستن لوله در مردان معمولاً خفیف و موقتی هستند و شامل موارد زیر می‌شوند:
- درد و ناراحتی در ناحیه بیضه‌ها
- تورم و کبودی در محل جراحی
- عفونت محل برش جراحی
- هماتوم (جمع شدن خون زیر پوست)
- خونریزی خفیف از محل جراحی
- احساس سنگینی یا فشار در بیضه‌ها
- التهاب یا تورم اپیدیدیم (اپیدیدیمیت)
- حساسیت یا سوزش هنگام ادرار کردن (در موارد نادر)
این عوارض معمولاً طی چند روز تا یک هفته بهبود می‌یابند و نیاز به درمان جدی ندارند، اما در صورت تشدید یا ماندگاری علائم باید به پزشک مراجعه کرد.
آیا وازکتومی باعث ناتوانی جنسی می‌شود؟
یکی از نگرانی‌های رایج بیماران قبل از انجام وازکتومی، ترس از بروز ناتوانی جنسی است. خوشبختانه تحقیقات علمی متعددی نشان داده‌اند که این جراحی تاثیری منفی بر عملکرد جنسی ندارد و در برخی موارد حتی می‌تواند به بهبود آن کمک کند.
فرایند برانگیختگی جنسی و نعوظ شامل مراحل مختلفی است:
- تحریک اعصاب
- افزایش جریان خون به آلت تناسلی
- انقباض عضلات
- برانگیختگی ذهنی
مجرا یا لوله وازدفران که در عمل بستن لوله در مردان مسدود می‌شود، فقط مسئول انتقال اسپرم است. جراح این مجرا را قطع یا مسدود می‌کند تا از ورود اسپرم به مایع منی جلوگیری شود. بنابراین، این عمل هیچ تأثیری بر مراحل نعوظ ندارد و ناتوانی جنسی جزو عوارض وازکتومی نیست.
مزایای عمل وازکتومی چیست؟
احتمال بارداری پس از وازکتومی بسیار کم است. براساس مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۴ انجام شد، تنها حدود ۱ نفر از هر ۱۰۰۰ نفر ممکن است پس از وازکتومی باردار شود، یعنی این روش بیش از ۹۹.۹ درصد در پیشگیری از بارداری مؤثر است.
علاوه بر این، هزینه‌های مربوط به خرید وسایل پیشگیری و قرص‌های ضدبارداری در طول زمان می‌تواند بسیار بالا باشد، بنابراین از نظر اقتصادی نیز وازکتومی گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه به شمار می‌آید.
مهم‌ترین مزایای بستن لوله در مردان در مردان عبارت‌اند از:
- اثربخشی بسیار بالا (بیش از ۹۹ درصد) در پیشگیری از بارداری
- دائمی بودن روش
- بروز عوارض بلندمدت بسیار نادر
- عدم تأثیر بر سطح هورمون‌ها و میل یا عملکرد جنسی
- سادگی و ایمنی بیشتر نسبت به سایر روش‌های جلوگیری از بارداری
کلام آخر
بستن لوله در مردان مانند هر جراحی دیگری ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد، اما بیشتر این عوارض کوتاه‌مدت و موقت هستند. عوارض بلندمدت بسیار نادر بوده و به همین دلیل، این روش همچنان به‌عنوان یکی از بهترین راه‌های دائمی پیشگیری از بارداری شناخته می‌شود. نکته مهم، دائمی بودن این عمل است؛ بنابراین پیش از تصمیم‌گیری نهایی، بهتر است تمام جوانب و احتمال بروز عوارض را به‌خوبی بررسی کرده و با آگاهی کامل اقدام کنید.
بیمارستان مجازی ایران با هدف ارائه خدمات پزشکی به صورت آنلاین و در دسترس برای تمام افراد، در تلاش است تا با کمترین هزینه و سریع‌ترین زمان ممکن، خدمات درمانی را به شما ارائه دهد. این بیمارستان مجازی با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، قادر است تا با بهترین کیفیت، مشاوره‌ها و درمان‌های پزشکی را به شما ارائه کند. با تیمی از پزشکان متخصص و کارشناسان پزشکی، بیمارستان مجازی ایران به شما این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به مراجعه حضوری، در اسرع وقت و با صرفه‌جویی در هزینه‌ها، از خدمات پزشکی بهره‌مند شوید.
این خدمات شامل مشاوره آنلاین با پزشکان متخصص، دریافت نسخه‌های پزشکی، بررسی علائم بیماری‌ها، و پیگیری‌های درمانی به صورت مجازی است که می‌توانید از هر کجا و در هر زمان از آن استفاده کنید. بیمارستان مجازی ایران به شما کمک می‌کند تا با کاهش هزینه‌ها و زمان مورد نیاز برای درمان، به راحتی به مراقبت‌های بهداشتی دسترسی پیدا کنید. هدف اصلی این بیمارستان، فراهم آوردن خدمات بهداشتی با کیفیت بالا و دسترسی آسان به مراقبت‌های پزشکی برای همه افراد است.
