آمپول ضدبارداری: عوارض و تاثیر آن
آمپول ضدبارداری یکی از روش‌های متداول جلوگیری از بارداری است. استفاده از این آمپول‌ها نسبتاً ساده بوده و تا مدت مشخصی پس از تزریق، از بارداری جلوگیری می‌کند، اما ممکن است در برخی افراد با عوارض جانبی ناخوشایندی همراه باشد. همچنین، رعایت نکردن زمان‌بندی دقیق تزریق آمپول می‌تواند منجر به بارداری ناخواسته شود. در این مقاله از بیمارستان مجازی ایران به معرفی انواع مختلف این آمپول‌ها، نحوه عملکرد، زمان مناسب تزریق و عوارض ممکن آن‌ها می‌پردازیم.
📞 0912-020-1734
در بیمارستان مجازی ایران، کیفیت، سرعت و تخصص را در اولویت قرار داده‌ایم.
با اطمینان به ما بسپارید و تجربه‌ای بی‌نظیر از خدمات حرفه‌ای و مطمئن را داشته باشید.
آمپول ضد بارداری چیست؟
آمپول ضدبارداری یکی از روش‌های هورمونی جلوگیری از بارداری به شمار می‌آید. این آمپول حاوی هورمونی به نام «پروژستین» است که ساختاری مشابه هورمون طبیعی پرژسترون، هورمون جنسی زنانه، دارد.
آمپول ضد بارداری چگونه کار می‌کند؟
هورمون‌های زنانه که مسئول تنظیم چرخه قاعدگی هستند، هر ماه باعث بلوغ تعدادی از تخمک‌های تولید شده در تخمدان‌ها و آزادسازی آن‌ها (تخمک‌گذاری) می‌شوند. این تخمک‌ها سپس از طریق لوله‌های رحمی به سمت رحم حرکت می‌کنند و در مسیر خود، در صورت برخورد با اسپرم، ممکن است بارور شوند. همچنین این هورمون‌ها دیواره رحم را ضخیم و نرم کرده و آن را برای بارداری آماده می‌کنند.
هورمون پروژستین موجود در آمپول ضدبارداری باعث توقف فرآیند تخمک‌گذاری می‌شود. علاوه بر این، این هورمون ترشحات دهانه رحم را غلیظ‌تر می‌کند که حرکت اسپرم‌ها به داخل رحم را دشوار می‌سازد. بنابراین، وقتی تخمکی وارد لوله‌های رحمی نشود، بارداری نیز رخ نخواهد داد.
بهترین زمان برای استفاده از آمپول ضدبارداری
در صورتی که باردار نباشید، می‌توانید آمپول ضدبارداری را در هر روز از چرخه قاعدگی تزریق کنید. اگر تزریق در پنج روز اول چرخه قاعدگی انجام شود، اثرگذاری آن فوری است و نیازی به استفاده از روش‌های کمکی نیست. اما اگر تزریق در روزهای دیگر چرخه انجام شود، برای اطمینان از پیشگیری مؤثر، باید به‌مدت ۷ روز از روش‌های کمکی مانند کاندوم زنانه یا مردانه استفاده کنید.
زنانی که به‌تازگی زایمان کرده‌اند و شیر نمی‌دهند، می‌توانند در هر زمانی پس از زایمان اقدام به تزریق آمپول کنند. اما در مورد مادران شیرده، توصیه می‌شود حداقل ۶ هفته پس از زایمان صبر کنند تا تزریق انجام شود.
در صورتی که آمپول در روز ۲۱ پس از زایمان یا پیش از آن تزریق شود، پیشگیری از بارداری بلافاصله آغاز می‌شود. ولی اگر تزریق بعد از روز ۲۱ انجام شود، لازم است تا ۷ روز از روش‌های کمکی جلوگیری استفاده شود.
تزریق آمپول پس از سقط جنین نیز امکان‌پذیر است و در صورتی که طی ۵ روز اول پس از سقط انجام شود، اثر پیشگیری فوری دارد. اگر تزریق پس از روز پنجم انجام شود، استفاده از روش‌های مکمل جلوگیری تا ۷ روز توصیه می‌شود.
انواع آمپول ضد بارداری
آمپول‌های ضدبارداری توسط شرکت‌های مختلف دارویی تولید می‌شوند و بسته به مدت‌زمان تأثیرگذاری‌شان، به انواع گوناگون دسته‌بندی می‌گردند.پ
آمپول ضدبارداری یک ماهه
این نوع آمپول‌ها که با عنوان آمپول‌های ضدبارداری ترکیبی نیز شناخته می‌شوند، تنها حدود یک ماه اثر محافظتی دارند و باید هر ۲۸ تا ۳۰ روز یک‌بار تزریق آن‌ها تمدید شود. از آنجا که بازه تأثیر این آمپول‌ها کوتاه است، احتمال فراموشی نوبت بعدی تزریق وجود دارد که این مسئله می‌تواند از میزان اثربخشی آن‌ها در پیشگیری از بارداری بکاهد.
آمپول ضدبارداری دو ماهه
این نوع آمپول‌ها تا حدود ۸ هفته اثر محافظتی دارند و از بارداری جلوگیری می‌کنند. پس از پایان این مدت، برای حفظ تأثیر پیشگیری، لازم است تزریق مجدد انجام شود.
آمپول ضدبارداری سه ماهه
این آمپول‌ها قادرند تا ۱۲ هفته از بارداری جلوگیری کنند. پس از این بازه زمانی، برای ادامه‌ی اثر محافظتی، تزریق دوز بعدی ضروری است.
میزان اثربخشی آمپول ضد بارداری در جلوگیری از بارداری
آمپول‌های ضدبارداری باید پیش از پایان یافتن مدت زمان اثرگذاری‌شان تمدید شوند؛ در غیر این صورت، احتمال بارداری ناخواسته افزایش می‌یابد. طبق اعلام CDC، در صورتی که این آمپول‌ها به‌موقع و منظم تزریق شوند، می‌توانند تا ۹۹.۸ درصد از بارداری جلوگیری کنند.
آیا احتمال حاملگی هم‌زمان با تزریق آمپول ضد بارداری وجود دارد؟
با اینکه آمپول‌های ضدبارداری روش مؤثری برای پیشگیری از بارداری هستند، اما باز هم احتمال بسیار کمی برای بارداری ناخواسته وجود دارد. بر اساس نتایج یک پژوهش منتشرشده توسط NIH، تنها حدود ۳ نفر از هر ۱۰۰ زن که از این روش استفاده می‌کنند ممکن است باردار شوند. البته این احتمال زمانی کاهش می‌یابد که تزریق آمپول به‌صورت منظم و در زمان مقرر انجام شود.
مزایای استفاده از آمپول ضد بارداری
مزایای استفاده از آمپول‌های ضدبارداری شامل موارد زیر است:
- اثربخشی طولانی‌مدت تنها با یک تزریق، در مقایسه با روش‌های کوتاه‌مدتی مانند کاندوم
- عدم نیاز به قطع رابطه جنسی برای استفاده از روش پیشگیری
- مناسب برای افرادی که به دلایل پزشکی نمی‌توانند از روش‌های حاوی استروژن مانند قرص‌های ضدبارداری استفاده کنند
- بی‌نیاز از مصرف روزانه و حذف نگرانی بابت فراموشی (بر خلاف قرص‌های روزانه)
- قابل استفاده هم‌زمان با شیردهی بدون اختلال در تولید شیر
- کاهش خونریزی قاعدگی، تسکین دردهای پریودی و بهبود علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS)
معایب استفاده از آمپول ضد بارداری
- عوارض جانبی متنوعی ممکن است در بدن ظاهر شود
- احتمال ادامه یافتن عوارض تا پایان مدت اثر آمپول و حتی برای مدتی پس از آن
- عدم محافظت در برابر بیماری‌های مقاربتی (بر خلاف کاندوم)
- لزوم به خاطر سپردن زمان تزریق مجدد
- نیاز به زمان برای بازگشت باروری و بازگشت چرخه قاعدگی به حالت طبیعی (گاهی تا یک سال)
عوارض آمپول ضدبارداری بر بدن
با وجود تمام فوایدی که آمپول‌های ضدبارداری ارائه می‌دهند، نمی‌توان از عوارض احتمالی و نقاط ضعف آن‌ها چشم‌پوشی کرد.
آیا آمپول های ضد بارداری باعث اختلال در پریود می شوند؟
یکی از عوارض شایع آمپول‌های ضدبارداری، ایجاد اختلال در روند قاعدگی است که ممکن است به صورت یک یا چند مورد از موارد زیر بروز کند:
- لکه‌بینی بین دوره‌ها
- قطع کامل پریود
- کاهش میزان خونریزی
- افزایش مدت زمان خونریزی
آمپول ضد بارداری چه تاثیری در رابطه جنسی دارد؟
تزریق آمپول ضدبارداری منجر به کاهش سطح هورمون استروژن در بدن می‌شود. این تغییرات هورمونی ممکن است باعث کاهش تمایل جنسی در برخی افراد شده و تاثیر منفی بر کیفیت رابطه جنسی آن‌ها داشته باشد.
آیا امکان حساسیت به آمپول ضد بارداری وجود دارد؟
در برخی موارد بسیار نادر، ممکن است بدن برخی زنان نسبت به آمپول‌های ضدبارداری واکنش حساسیتی نشان دهد.
آیا آمپول ضد بارداری به پیشگیری از بیماری های مقاربتی کمک می کند؟
بیماری‌های مقاربتی می‌توانند از طریق تماس پوستی، رابطه دهانی و تماس با ترشحات تناسلی در رابطه‌های مقعدی یا واژینال منتقل شوند؛ بنابراین استفاده از آمپول ضدبارداری نقشی در جلوگیری از انتقال این بیماری‌ها ندارد.
آیا آمپول ضدبارداری برای استخوان‌ها بد است؟
برخی تحقیقات علمی حاکی از آن است که استفاده بلندمدت از آمپول‌های ضدبارداری ممکن است باعث کاهش تراکم استخوان‌ها شود، به‌ویژه در زنان جوان‌تر که هنوز روند افزایش تراکم استخوان در آن‌ها ادامه دارد. به همین دلیل، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) توصیه می‌کند که مدت مصرف این آمپول‌ها نباید بیش از دو سال باشد تا خطر ابتلا به پوکی استخوان کاهش یابد.
آیا آمپول ضدبارداری باعث اضافه‌وزن می‌شود؟
برخی از خانم‌ها پس از تزریق آمپول ضدبارداری ممکن است افزایش وزن را تجربه کنند، اما این موضوع برای همه صدق نمی‌کند و بسیاری بدون تغییر وزن از این روش استفاده می‌کنند.
سایر عوارض آمپول ضدبارداری
دیگر عوارض احتمالی ناشی از تزریق آمپول ضدبارداری که معمولاً پس از گذشت مدتی کاهش یافته یا از بین می‌روند، شامل موارد زیر هستند:
- سردرد
- سرگیجه
- اضطراب
- خستگی
- درد شکم
- نفخ
- جوش و آکنه
- ریزش مو
- تغییرات خلق و خو
- حساسیت پستان‌ها
- افسردگی
موارد منع مصرف آمپول ضدبارداری
در موارد زیر استفاده از آمپول ضدبارداری ممنوع است:
- بارداری
- برنامه‌ریزی برای بارداری در ۱ تا ۲ سال آینده
- سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان سینه، سکته مغزی، لخته خون، بیماری کبدی یا افسردگی
- وجود خونریزی غیرطبیعی واژن، مشکلات کبدی یا بیماری‌های پستان (از جمله سرطان)
- مصرف داروی آمینوگلوتتیماید (که برای درمان بیماری کوشینگ استفاده می‌شود)
همچنین در شرایط زیر تجویز آمپول ضدبارداری باید با احتیاط انجام شود:
- ابتلا به دیابت
- سن نوجوانی
- سابقه افسردگی
- سابقه سکته قلبی یا مغزی
- پوکی استخوان یا ریسک بالای ابتلا به آن
آیا باید قبل از آمپول ضدبارداری آزمایش بدهم؟
اگر نوبت تزریق بعدی آمپول را به موقع انجام ندهید و در کنار آن از روش‌های پیشگیری دیگر مانند کاندوم استفاده نکنید، احتمال بارداری ناخواسته وجود خواهد داشت. بنابراین، با توجه به اینکه استفاده از آمپول ضدبارداری در دوران بارداری ممنوع است، در این شرایط بهتر است قبل از تزریق نوبت بعدی، آزمایش بارداری انجام دهید.
همچنین، در اولین تزریق، پزشک معمولاً آمپول را در ۵ روز اول چرخه قاعدگی تزریق می‌کند تا از عدم بارداری اطمینان حاصل شود.
چند بار می‌توان از آمپول ضدبارداری استفاده کرد؟
به دلیل احتمال بروز عوارضی مانند کاهش تراکم استخوان، توصیه می‌شود استفاده از آمپول ضدبارداری بیش از دو سال ادامه پیدا نکند، مگر در شرایط خاصی که سایر روش‌های پیشگیری موثر نباشند. بنابراین، اگر از آمپول‌های سه‌ماهه استفاده می‌کنید، بهتر است حداکثر تا ۸ نوبت متوالی تزریق را انجام دهید.
راه‌کارهایی برای کاهش عوارض جانبی آمپول ضدبارداری
خونریزی و لکه‌بینی: برای کاهش این عوارض، پزشکان معمولاً داروهای ضدالتهابی مانند بروفن تجویز می‌کنند. اگر این داروها موثر نباشند، ممکن است ترکیبات استروژنی تجویز شود که به بهبود سریع‌تر بافت‌ها و انعقاد خون کمک می‌کند.
اختلال خواب: برای کاهش این مشکل، توصیه می‌شود از مصرف قهوه در عصر خودداری کرده و از چرت زدن در طول روز پرهیز کنید. همچنین داشتن یک برنامه منظم خواب می‌تواند به بهبود کیفیت خواب کمک کند.
نوسانات خلقی و اضطراب: با کمک گرفتن از روانشناس و شرکت در گروه‌های حمایتی روان‌درمانی، می‌توان این مشکلات را بهتر مدیریت کرد.
اضافه‌وزن: رعایت رژیم غذایی متعادل همراه با فعالیت بدنی منظم، به پیشگیری از افزایش وزن کمک می‌کند.
نفخ: نوشیدن مایعات کافی، ورزش منظم و مصرف مواد غذایی سرشار از فیبر به کاهش نفخ کمک خواهد کرد.
عوارض جانبی آمپول‌ها معمولاً پس از عادت کردن بدن به دارو (معمولاً بین ۲ تا ۳ ماه پس از تزریق) کاهش یافته یا از بین می‌روند. در صورتی که این عوارض برای شما آزاردهنده است، حتماً با پزشک خود مشورت کنید تا روش پیشگیری مناسب‌تری را به شما پیشنهاد دهد.
آیا می‌توان آمپول ضد بارداری را بدون نسخه دریافت کرد؟
با توجه به هورمونی بودن آمپول‌های ضدبارداری و احتمال بروز عوارض جانبی، تهیه این داروها تنها با نسخه پزشک مجاز است.
علائم بعد از قطع مصرف آمپول ضدبارداری
پس از قطع مصرف آمپول ضدبارداری، هورمون‌ها حداقل تا سه ماه در بدن باقی می‌مانند و به همین دلیل ممکن است عوارضی مانند خونریزی تا چند هفته پس از توقف مصرف ادامه یابد. همچنین بازگشت چرخه قاعدگی به حالت طبیعی ممکن است چند ماه زمان ببرد.
مطالعات کمی درباره سایر عوارض قطع مصرف آمپول ضدبارداری انجام شده، اما برخی خانم‌ها در شبکه‌های اجتماعی از مشکلاتی مانند افزایش وزن، گرگرفتگی، درد سینه، مشکلات خواب، سردرد، حالت تهوع و علائمی شبیه به آنفلوانزا پس از قطع این داروها گزارش داده‌اند.
آیا در زمان شیردهی می‌تون آمپول ضدبارداری را استفاده کرد؟
درست است؛ استفاده از آمپول‌های ضدبارداری در دوران شیردهی ایمن و بدون مشکل است.
چند بار می توان از آمپول ضد بارداری استفاده کرد؟
آیا آمپول ضد بارداری باعث چاقی می شوند؟
کلام آخر
تزریق آمپول ضدبارداری مزایایی مانند اثربخشی بالا و مدت زمان نسبتاً طولانی (در مقایسه با کاندوم) دارد. اما مانند سایر روش‌های پیشگیری، این آمپول‌ها تنها زمانی بهترین عملکرد را دارند که به‌درستی و منظم استفاده شوند. همچنین مصرف طولانی‌مدت آن‌ها ممکن است به کاهش تراکم استخوان‌ها منجر شود. اگر فکر می‌کنید برنامه‌ریزی برای تزریق منظم آمپول دشوار است یا عوارض جسمی ناشی از مصرف آن را نمی‌توانید تحمل کنید، بهتر است روش‌های جایگزین پیشگیری از بارداری را بررسی نمایید.
بیمارستان مجازی ایران با هدف ارائه خدمات پزشکی به صورت آنلاین و در دسترس برای تمام افراد، در تلاش است تا با کمترین هزینه و سریع‌ترین زمان ممکن، خدمات درمانی را به شما ارائه دهد. این بیمارستان مجازی با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، قادر است تا با بهترین کیفیت، مشاوره‌ها و درمان‌های پزشکی را به شما ارائه کند. با تیمی از پزشکان متخصص و کارشناسان پزشکی، بیمارستان مجازی ایران به شما این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به مراجعه حضوری، در اسرع وقت و با صرفه‌جویی در هزینه‌ها، از خدمات پزشکی بهره‌مند شوید.
این خدمات شامل مشاوره آنلاین با پزشکان متخصص، دریافت نسخه‌های پزشکی، بررسی علائم بیماری‌ها، و پیگیری‌های درمانی به صورت مجازی است که می‌توانید از هر کجا و در هر زمان از آن استفاده کنید. بیمارستان مجازی ایران به شما کمک می‌کند تا با کاهش هزینه‌ها و زمان مورد نیاز برای درمان، به راحتی به مراقبت‌های بهداشتی دسترسی پیدا کنید. هدف اصلی این بیمارستان، فراهم آوردن خدمات بهداشتی با کیفیت بالا و دسترسی آسان به مراقبت‌های پزشکی برای همه افراد است.
