آزمایش PT چیست؟ بررسی تست PT

آیا به‌راحتی کبود می‌شوید و زخم‌هایتان دیرتر از حد معمول بند می‌آیند؟ دوره‌های قاعدگی سنگین دارید یا گهگاه خون‌دماغ می‌شوید؟ حتی در ادرارتان خون مشاهده می‌کنید بدون اینکه دلیلش را بدانید؟ ممکن است دچار اختلال در لخته‌شدن خون باشید! یکی از راه‌های بررسی این مشکل، اندازه‌گیری «مدت‌زمان لخته‌شدن پلاسمای خون» است که با آزمایش «PT» یا «زمان پروترومبین» انجام می‌شود. این آزمایش ساده و بی‌خطر است و برای ارزیابی وضعیت بدن کاربرد دارد، اما لزوماً برای همه بیماران ضروری نیست. در این مقاله، به معرفی تست PT، تفسیر نتایج آن و محدوده نرمال این فاکتور انعقادی می‌پردازیم.

📞 0912-020-1734

در بیمارستان مجازی ایران، کیفیت، سرعت و تخصص را در اولویت قرار داده‌ایم.

با اطمینان به ما بسپارید و تجربه‌ای بی‌نظیر از خدمات حرفه‌ای و مطمئن را داشته باشید.

آزمایش PT چیست؟

همه ما تجربه کرده‌ایم که جایی از بدنمان بریده شود و بعد از چند دقیقه خون‌ریزی متوقف شود و وضعیت به حالت طبیعی بازگردد! این نتیجه عملکرد هوشمند پلاکت‌ها و فاکتورهای انعقادی است که با هم یک لخته خون قوی برای بستن زخم ایجاد می‌کنند. گاهی اوقات، به‌دلیل اختلالات خونی، بیماری‌های کبدی، کمبود ویتامین K یا مصرف برخی داروها، بدن قادر به تولید فاکتورهای انعقادی مناسب نیست. اگر تولید فاکتور دوم یعنی «پروترومبین» کاهش یابد، توانایی بدن برای لخته‌سازی خون نیز کاهش پیدا می‌کند.

آزمایش PT یا «Prothrombin Time» میزان سرعت لخته شدن پلاسمای خون را اندازه می‌گیرد تا علت دقیق مشکلات خون‌ریزی یا اختلالات انعقادی مشخص شود. برای تشخیص کامل، این تست معمولاً همراه با آزمایش PTT انجام می‌شود.

چرا آزمایش PT تجویز می‌شود؟

آزمایش PT لزوماً برای تشخیص بیماری انجام نمی‌شود، اما وقتی پزشک علائمی مانند کبودی آسان، خون‌ریزی مداوم، قاعدگی شدید، مشاهده خون در ادرار، بینی یا لثه و درد یا تورم مفاصل را مشاهده کند، این آزمایش را تجویز می‌کند تا نوع اختلال خون‌ریزی مشخص شود. به‌طور کلی، هدف از انجام این تست یکی از موارد زیر است: بررسی سلامت و عملکرد کبد، ارزیابی اختلالات انعقادی ناشی از بیماری و شناسایی علت خون‌ریزی‌های غیرطبیعی.

PT Activity چیست؟

نتیجه آزمایش PT، که رایج‌ترین تست غربالگری برای بررسی انعقاد خون است، به صورت عددی و در چند قالب مختلف گزارش می‌شود: زمان لخته‌شدن خون بر حسب ثانیه (PTs)، درصد فعالیت فاکتور (PTp) و نسبت استاندارد بین‌المللی (INR). به‌عبارت دیگر، PT Activity در برگه آزمایش نشان‌دهنده مدت‌زمان لازم برای لخته شدن خون به صورت درصد است. پزشکان ما در بیمارستان مجازی ایران برای اطمینان از صحت و نرمال بودن نتایج، این تست را همراه با سایر آزمایش‌های کنترل فاکتورهای انعقادی انجام می‌دهند تا نتیجه دقیق و قابل اعتماد باشد.

چه کسانی باید از آزمایش PT استفاده کنند؟

رایج‌ترین دلایل انجام این تست عبارت‌اند از:

• افرادی که مشکلات کبدی دارند یا دچار کمبود ویتامین K هستند.
• کسانی که بدون دلیل واضح دچار خون‌ریزی یا کبودی غیرطبیعی شده‌اند.
• افرادی که به دلیل ابتلا به هموفیلی، در معرض اختلالات انعقادی قرار دارند.

علاوه بر این:

• این تست قبل از جراحی‌های بزرگ انجام می‌شود تا از توانایی بدن برای لخته‌سازی خون اطمینان حاصل شود.
• پزشک برای کنترل و تنظیم دقیق دوز داروهای رقیق‌کننده خون، آزمایش PT را تجویز می‌کند.
• انجام این تست برای افرادی که دچار خون‌ریزی طولانی‌مدت یا بدون علت مشخص هستند، ضروری است.

شرایط انجام آزمایش PT چیست؟

این آزمایش ساده و کم‌دردسر نیازی به آمادگی خاص ندارد و حتی لازم نیست ناشتا باشید. تنها نکته مهم، در صورتی است که تحت درمان با داروهای ضدانعقاد خون قرار دارید؛ حتماً با پزشک خود مشورت کنید، زیرا داروهای رقیق‌کننده خون می‌توانند نتیجه آزمایش را تحت تأثیر قرار دهند. به همین دلیل، بهترین زمان انجام تست، قبل از مصرف دُز روزانه این داروها است.

آزمایش PT چگونه انجام می‌شود؟

آزمایش خون PT از دسته آزمایش‌های هماتولوژی است و معمولاً نمونه‌گیری آن از طریق ورید انجام می‌شود. در برخی موارد، نمونه خون از انگشت نیز گرفته می‌شود. این روش، حتی در نمونه‌گیری وریدی، کاملاً سرپایی است و تنها چند دقیقه زمان می‌برد.

مقدار نرمال به چه صورت است؟

نتیجه آزمایش شما به صورت یک نسبت استاندارد بین‌المللی (INR) ارائه می‌شود و به شکل عددی نمایش داده می‌شود. برای افراد سالم بدون بیماری زمینه‌ای و بدون مصرف داروهای رقیق‌کننده، زمان نرمال لخته‌شدن خون (PT) بین ۱۱ تا ۱۳.۵ ثانیه است. یعنی خون باید نهایتاً در این بازه زمانی لخته شود. همچنین، مقدار INR برای افراد سالم بین ۰٫۹ تا ۱٫۱ و برای افرادی که تحت درمان با داروی وارفارین هستند، بین ۲ تا ۳٫۵ قرار دارد.

نتایج و تفسیر آزمایش PT چگونه است؟

تفسیر نتایج آزمایش PT چندان پیچیده نیست. اگر زمان لخته‌شدن خون شما در محدوده نرمال باشد، احتمالاً مشکلی در انعقاد خون ندارید و وضعیت سلامت شما طبیعی است. محدوده نرمال PT برای افراد سالم پیش‌تر ذکر شد. در برخی شرایط، مانند داشتن دریچه مکانیکی قلب، تشکیل لخته خون ممکن است طولانی‌تر شود و برای این افراد محدوده PT کمی بالاتر در نظر گرفته می‌شود. همین موضوع برای بیماران مبتلا به بیماری‌های کبدی، کمبود ویتامین K یا نقص فاکتورهای انعقادی نیز صدق می‌کند. همچنین، در مواردی که بیمار تحت درمان برای ترومبوز پیچیده یا بیماری‌های خاص خون‌ریزی باشد، پزشک ممکن است محدوده هدف INR را مطابق شرایط فرد تغییر دهد. بنابراین، تفسیر دقیق این آزمایش باید توسط پزشک متخصص انجام شود. برای دریافت تفسیر دقیق و آنلاین نتایج آزمایش خود، می‌توانید از خدمات تفسیر آزمایش سایت بیمارستان مجازی ایران استفاده کنید.

علائم غیر عادی بودن آزمایش PT چیست؟

اگر عدد PT بالاتر از محدوده نرمال باشد، به این معناست که روند لخته‌شدن خون در بدن طولانی‌تر از حد معمول است و مشکلی وجود دارد. این افزایش معمولاً ناشی از بیماری‌های کبدی، نقص ارثی فاکتورهای انعقادی، کمبود ویتامین، انسداد مجرای صفراوی، مسمومیت با سالیسیلات، انتقال خون زیاد، مصرف داروی وارفارین یا انعقاد داخل عروقی منتشره است.

از طرف دیگر، اگر عدد PT کمتر از حد نرمال باشد، خون سریع‌تر از حالت عادی لخته می‌شود که این هم غیرطبیعی است. این وضعیت می‌تواند ناشی از استراحت طولانی‌مدت، مصرف دخانیات، سرطان، چاقی یا مصرف داروهای هورمونی باشد.

نشانه‌های بالا بودن PT در آزمایش خون

وقتی نتیجه آزمایش PT بالاتر از حد نرمال باشد، نشان‌دهنده مشکل در انعقاد خون است و خون دیرتر لخته می‌شود. در این شرایط، خون‌ریزی از زخم‌ها طولانی‌تر است، پوست به‌راحتی بر اثر ضربه‌های کوچک کبود می‌شود و فرد ممکن است با عوارضی مانند خون‌دماغ شدن یا خون‌ریزی مکرر لثه مواجه شود.

نشانه‌های پایین بودن PT در آزمایش خون

اگر نتیجه آزمایش PT کمتر از حد نرمال باشد، یعنی سرعت لخته‌شدن خون بالاست و این وضعیت می‌تواند خطرناک باشد، زیرا تشکیل لخته در اندام‌های بدن می‌تواند عملکرد آنها را مختل کند. علائمی که در این شرایط ممکن است بروز کند شامل گرفتگی عضلات، دردهای ضربان‌دار، تورم و قرمزی دست و پا، تنگی نفس، درد شدید قفسه سینه و سرفه‌های خونی است.

چه عواملی بر نتیجه تست PT اثرگذار هستند؟

نتیجه آزمایش PT تحت تأثیر چند عامل مهم قرار می‌گیرد. از جمله این عوامل می‌توان به اختلالات انعقادی و مصرف داروهای رقیق‌کننده خون اشاره کرد. در صورتی که لخته خون به‌صورت منتشر در عروق تشکیل شود، فرد دچار بیماری‌های کبدی باشد یا سطح ویتامین K بدن پایین باشد، احتمالاً نتیجه PT از محدوده نرمال (۲ تا ۳) خارج و غیرطبیعی خواهد شد. مصرف نامنظم وارفارین، ابتلا به اسهال یا سندرم‌های سوءجذب نیز می‌تواند زمان PT را تغییر دهد. حتی مصرف الکل عملکرد کبد را تحت تأثیر قرار داده و زمان PT را طولانی می‌کند. علاوه بر این، مصرف مولتی‌ویتامین‌ها، قرص‌های مسکن و داروهای سرماخوردگی نیز می‌تواند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارد.

مواد غذایی تاثیرگذار در نتیجه آزمایش PT چیست؟

گاهی مصرف سبزیجات برگ‌دار می‌تواند زمان لخته‌شدن خون را کاهش دهد. این سبزیجات به جذب بهتر ویتامین K کمک می‌کنند، فاکتورهای انعقادی وابسته به این ویتامین افزایش می‌یابند و در نتیجه زمان PT کوتاه‌تر می‌شود. همچنین ویتامین‌هایی موجود در میوه‌هایی مثل انبه، گریپ‌فروت و آووکادو می‌توانند مدت زمان لخته‌شدن خون را کاهش داده و بر نتیجه آزمایش PT تأثیر بگذارند. مصرف غذاهایی مانند جگر، کلم بروکلی، نخود، چای سبز، کلم پیچ، سبزی شلغم و محصولات سویا نیز می‌تواند روی نتایج این تست اثر بگذارد. به‌طور کلی، هرچقدر رژیم غذایی شما غنی از ویتامین K باشد، عدد PT کمتر خواهد بود و هرچه این ویتامین کمتر باشد، عدد PT افزایش می‌یابد.

تست‌های مربوط با آزمایش PT چیست؟

آزمایش PT بهتر است همراه با آزمایش‌های تکمیلی و تأییدی مانند PTT (زمان نسبی ترومبوپلاستین) و CBC انجام شود تا اطلاعات دقیق‌تری درباره علت اختلال انعقاد خون ارائه شود. درباره PTT در بخش بعدی توضیح خواهیم داد. هدف از انجام آزمایش CBC، شمارش و بررسی ویژگی‌های سلول‌های خونی است تا پزشک بتواند اطلاعات دقیق و کاملی درباره گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها به دست آورد.

تفاوت تست PT و آزمایش PTT چیست؟

هر دو آزمایش PT و PTT برای ارزیابی اختلالات انعقادی به کار می‌روند. تست PTT فاکتورهای انعقادی مسیر داخلی آبشار انعقادی را بررسی می‌کند، در حالی که تست PT مسیر خارجی آبشار انعقادی را مورد سنجش قرار می‌دهد.

هدف از تست PT، اندازه‌گیری زمان لخته‌شدن خون است و تست PTT زمان فعال‌سازی فاکتورهای انعقادی را می‌سنجد. افزایش PT از محدوده نرمال می‌تواند ناشی از کمبود ویتامین K یا یکی از فاکتورهای پروترومبین، فیبرینوژن، فاکتور VII، فاکتور X یا فاکتور V باشد.

آزمایش PTT معمولاً برای بررسی وضعیت بیمارانی که تحت درمان با داروهای ضدانعقاد مانند هپارین هستند، تجویز می‌شود. افزایش PTT معمولاً نشان‌دهنده کمبود یکی از فاکتورهای XII، XI، VIII، IX یا نقص‌های احتمالی آنهاست و کاهش آن می‌تواند علامت بیماری‌های کبدی باشد.

 درمان بالا بودن pt خون چیست؟

برای بازگرداندن تعادل سیستم انعقاد خون، آزمایش‌های تکمیلی برای بررسی عوامل زمینه‌ای انجام می‌شود و پزشک دُز داروی وارفارین را تنظیم می‌کند. در موارد پیشرفته‌تر، درمان می‌تواند شامل جایگزینی فاکتورهای انعقادی یا تزریق پلاکت و پلاسمای منجمد باشد.

چرا وارفارین بر نتیجه آزمایش PT تاثیرگذار است؟

آزمایش PT زمان لخته‌شدن خون را اندازه‌گیری می‌کند و داروی وارفارین این فرآیند را کند می‌کند. بنابراین، اگر قبل از انجام این آزمایش وارفارین مصرف کرده باشید، نتیجه PT شما ممکن است از محدوده نرمال خارج شود.

 بالا بودن pt در آزمایش خون به چه معناست؟

افزایش PT در آزمایش خون می‌تواند نشان‌دهنده بیماری‌های کبدی، نقص ارثی فاکتورهای انعقادی، کمبود ویتامین، انسداد مجرای صفراوی، مسمومیت با سالیسیلات، مصرف وارفارین یا انعقاد داخل عروقی منتشره باشد.

کلام اخر

در این راهنما توضیح دادیم که آزمایش PT چیست، چه زمانی انجام آن ضروری است و نتایج آن چه اطلاعاتی به ما می‌دهد. اگر به دلیل بیماری‌های مختلف یا عوامل ژنتیکی با علائم اختلال انعقاد خون مواجه هستید، تحمل این وضعیت ضروری نیست! با ثبت درخواست آنلاین تست PT در سامانه سلامت بیمارستان مجازی ایران، می‌توانید سریع‌تر از وجود اختلال‌های خونی مطلع شوید و با درمان به‌موقع، از بروز مشکلات جدی جلوگیری کنید. خدمات تست در منزل بیمارستان مجازی ایران باعث می‌شود زمان و انرژی شما در آزمایشگاه‌های شلوغ هدر نرود و با کمترین زحمت و هزینه، سریعاً از وضعیت سلامت خود مطلع شوید.

سلامتی در طول زندگی مهم‌ترین دارایی ماست و مراقبت از خود مسئولیتی است که بر دوش هر فردی قرار دارد.

بیمارستان مجازی ایران با هدف ارائه خدمات پزشکی به صورت آنلاین و در دسترس برای تمام افراد، در تلاش است تا با کمترین هزینه و سریع‌ترین زمان ممکن، خدمات درمانی را به شما ارائه دهد. این بیمارستان مجازی با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، قادر است تا با بهترین کیفیت، مشاوره‌ها و درمان‌های پزشکی را به شما ارائه کند. با تیمی از پزشکان متخصص و کارشناسان پزشکی، بیمارستان مجازی ایران به شما این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به مراجعه حضوری، در اسرع وقت و با صرفه‌جویی در هزینه‌ها، از خدمات پزشکی بهره‌مند شوید.

این خدمات شامل مشاوره آنلاین با پزشکان متخصص، دریافت نسخه‌های پزشکی، بررسی علائم بیماری‌ها، و پیگیری‌های درمانی به صورت مجازی است که می‌توانید از هر کجا و در هر زمان از آن استفاده کنید. بیمارستان مجازی ایران به شما کمک می‌کند تا با کاهش هزینه‌ها و زمان مورد نیاز برای درمان، به راحتی به مراقبت‌های بهداشتی دسترسی پیدا کنید. هدف اصلی این بیمارستان، فراهم آوردن خدمات بهداشتی با کیفیت بالا و دسترسی آسان به مراقبت‌های پزشکی برای همه افراد است.